Jongeren willen duurzaamheid inventiever maken

De timing kon haast niet beter. Het nieuwe kabinet, dat een regeerakkoord schreef vol duurzame streefcijfers, staat volgende week op het bordes. En komende maand vindt in het Duitse Bonn een nieuwe internationale VN-klimaattop plaats. Het spel is weer eens op de wagen. Groene doelen, hier en wereldwijd, moeten invulling krijgen. Alle plannen zijn welkom, om te zorgen dat milieubeleid geen papieren tijger blijft. Want er gebeurt nog te weinig. Een ideaal moment voor groene jeugd om van zich te laten horen.

"De overheid is goed in het opstellen van milieudoelen, voor 2030 en 2050, vol CO2-getallen en technische termen", zegt Maarten Labots (25), woordvoerder van de Jonge Klimaattop. "Wij willen concreter maken: hoe hopen we dat een duurzamere wereld er uit ziet? Naar dat beeld kun je dan toe gaan werken." Politici denken te veel vanuit de status quo, zegt Labots.

Grotendeels vaarwel 

Voorbeeld: bestuurders van nu willen auto's elektrisch laten rijden, of op waterstof. Maar waarom, zeggen de twintigers, zegt Nederland de auto niet grotendeels vaarwel? Iedereen in zijn uppie in een auto, dat vinden ze nu al een beetje achterhaald. Auto's delen, daar zien ze meer in, en vooral het gebruik van steeds schoner openbaar vervoer.

Nog zoiets. De politiek wil nieuwe huizen hetzelfde bouwen, maar wel energieneutraal. Jongeren kiezen liever voor 'kleine, flexibele en modulaire' huizen, zodat er minder gebouwd hoeft te worden. Dan daalt de CO2-impact pas echt, zeggen ze. Hun plan staat vol groene ideeën, soms praktisch en klein. Onderwijs is digitaal, dat scheelt papier en inkt. Slimme koelkasten houden producten beter vers, dat scheelt voedselverspilling. Buffers in de wijk vangen regen op, om de wc mee door te trekken en planten te bewateren.

Actieplan 

Dertig jongerenorganisaties hebben hun ideeën en wensen over duurzaam leven opgeschreven in een actieplan. Van de jonge Democraten tot de jonge socialisten. En van Windkuikens en Dwars tot JongR en Futur. Nog eens dertig andere organisaties, met oudere experts, dachten mee.

Marcel Beukeboom, de klimaatgezant die Nederland internationaal vertegenwoordigt, neemt de voorstellen vanmiddag in ontvangst. Ook de nationale energiecommissaris Ruud Koornstra krijgt een exemplaar. "Onze klimaatagenda gaat het kabinet wel bereiken", zegt Labots. "Natuurlijk, hij gaat ook op de post naar de nieuwe minister van economische zaken en klimaat."

Vaste rol 

Duurzaamheid moet een vaste rol krijgen in elke vorm van onderwijs, zeggen de jeugdorganisaties. De consumptiemaatschappij mag volgens de jongeren verdwijnen. Egocentrisme, schrijven ze haast poëtisch, moet plaats maken voor ecocentrisme, een wereldbeeld waarin de mens 'onderdeel is van het ecologisch geheel'. Reizen willen de jongeren minder vaak en minder ver. Af en toe een 'lokale vakantie', ook heel leuk.

Het zijn nogal forse wensen, in deze tijd waarin jongeren massaal shoppen bij goedkope kledingzaken en de meeste scholieren het liefst fastfood eten. Is de oproep wel representatief? "Dit is in elk geval de toekomst waar wij, organisaties die de stem van jongeren laten horen, samen op hopen", zegt Labots.

Twintigers hebben recht om mee te beslissen over klimaatbeleid, schrijven ze in hun plan. "Wereldwijd zijn er maar liefst 1,2 miljard jongeren. Deze jongeren vormen de eerste generatie die de gevolgen van klimaatverandering op elk gebied in alle hevigheid zal ondervinden." Bovendien voelen ze de plicht om wat te doen. Jongeren mogen niet aan de zijlijn toekijken, vinden ze. Dan laten ze hun lot, en dat van hun kinderen, over aan de ideeën van anderen.

Wilmine van den Bosch (22), Jonge Klimaatbeweging

Tekst gaat verder onder de afbeelding 

Ik zeg: Wees een vent, sluit de kolencentrales. Verder ben ik, voorzichtig, positief over de klimaatdoelen van het nieuwe kabinet. Nu nog waarmaken. Iedereen kan zelf meehelpen. Steeds vaker hoor ik in mijn omgeving: 'Een eigen auto? Mwah, dat hoeft van mij niet zo'. Schoon openbaar vervoer is een alternatief. We kunnen veel doen met deelauto's, zeker in de stad. Individueel bezit wordt sowieso steeds minder belangrijk. Minder consumeren wordt een trend. Maar ook ánders. Kijk naar voedsel. Er komen steeds meer plantaardige opties bij. Het gaat straks niet om wat je niet eet, zoals vlees, maar om wat je wél eet. Lekkere dingen, die tegelijk het milieu sparen.

Zohar van Tijn (23), Jongeren Milieu Actief

Tekst gaat verder onder de afbeelding 

Ik woon nu al best klein. Niks mis mee. Het is knus, ik heb weinig rommel. Dan is de duurzame keuze ook gewoon prettig. Dat zie ik ook zo voor me bij vermindering van eigen autobezit. Je krijgt meer straten waar kinderen lekker kunnen spelen. Er komt meer ruimte voor bomen en planten. Er is minder geluidsoverlast.

Oké, sommige mensen hebben vast nog een auto nodig, ook in de toekomst. Schone auto's en deelconcepten komen er gelukkig aan. Maar ik hoop op een nuttiger autogebruik in de toekomst, door gehandicapten of ouderen. Zij hebben er écht wat aan. Voor veel mensen nu is het pure luxe.

Martijn Visser (22), vertegenwoordiger Jongeren bij de VN

Tekst gaat verder onder de afbeelding 

Bewust leven verandert van 'hippie' in hip. Het raakt in de mode. Duurzaam eten is een trend, en dan echt niet altijd met als doel om het milieu te redden hoor. Voor veel jongeren is het trendy om gezond te eten, vega en uit de eigen regio. Oké, er zijn ook wel jongeren die zeggen: Groen gedoe, van mij hoeft het niet. Of: Wat ik in mijn eentje doe maakt toch niets uit. Onzin. Kijk eens wat een verschil het maakt als je een vakantie bewust boekt, niet te ver en met schoon transport. Sommige producten kunnen we misschien gewoon blijven kopen, als ze heel schoon en zuinig worden.

Harm Bult (26), FNV Jong

Tekst gaat verder onder de afbeelding 

Doelen om klimaatverandering te stoppen, die hebben we genoeg. Zoals het akkoord uit Parijs. Maar het blijft te veel hangen op cijfertjes, jargon. Er moet praktisch wat gebeuren, actie. Ik heb wijsbegeerte gestudeerd. Door die bril kijk ik vaak naar duurzaamheid. Het gaat om praktische kennis, vind ik, veel minder om theoretische kennis. Zelf eet ik weinig vlees. Ik heb geen auto, maar ja, ik heb ook geen rijbewijs. Gewoon beginnen, dat probeer ik in de organisatie van de vakbond ook aan te zwengelen. Fossiele banen kunnen sneuvelen, we krijgen er groene banen bij. Prachtig, je moet het wel goed regelen.

Luc de Vries (22), Studenten voor Morgen

Tekst gaat verder onder de afbeelding 

Ik kan zo snel geen opleiding verzinnen waarbij je niets kan doen aan duurzaamheid. Het gaat niet alleen maar om milieubewust eten, of de verwarming wat lager. Ik zeg: duurzaamheid is de langdurigheid van processen en producten. Jongeren die een technische opleiding doen kunnen meer leren over de levensduur van materialen, zodat de bouw circulair kan gaan werken. Gelukkig, milieu en klimaat komt steeds meer aan bod in het onderwijs. Maar er is nog onwennigheid en starheid. De fossiele industrie heeft soms, via sponsoring, zelfs invloed op lespakketten. Daar baal ik van. Maar ik richt mijn energie liever op alle positieve ontwikkelingen.

Linde Nieman (23), Jonge Klimaatbeweging

Tekst gaat verder onder de afbeelding 

Ik studeer klinische neuropsychologie aan de universiteit van Leiden. Het klinkt misschien gek, maar daar kan ik wel wat mee, in het kader van klimaat. Ik ga onderzoeken: waarom maken mensen keuzes met hoge klimaatimpact? Er is zoveel mogelijk, maar de omvang van milieuproblemen kan remmend werken. Over de klimaatplannen van het kabinet ben ik gematigd positief. Er moet nog een goede uitwerking komen, anders gaat het niet lukken. Wij gaan als jongerenorganisaties lobbyen, Den Haag achter de broek aan zitten, zodat er concrete actie komt. Wij willen meepraten. Het zou gek zijn toch, als 40-plussers samen ónze toekomst gaan bepalen?